Aangezichtstrauma

Te denken van aan oppervlakkige schaafwonden of diepere scheur- of snijletsels. In het laatste geval is het vaak nodig om de wond te hechten eventueel in combinatie met correctie van gescheurde huid. De botdelen in het aangezicht kunnen ook onderdeel uitmaken van het letsel. Meestal gaat het dan om breuken van de neus, jukbeenderen en onder- en/of bovenkaak, maar soms is ook het schedelbot ter plaatse van het voorhoofd gebroken. Als het letsel nog uitgebreider is, kan ook het brein-houdende schedelbot betrokken zijn, maar strikt genomen behoort dit niet tot de groep aangezichtsbeenderen. Gebroken aangezichtsbeenderen kunnen uiteraard een probleem zijn voor patiënt zelf, maar ook een uitdaging vormen voor de behandelaar. Indien functionele problemen ontstaan, is het zaak deze spoedig te herkennen en te herstellen om een goede functie op langere termijn te kunnen waarborgen.

Wanneer bijvoorbeeld de onder- en/of bovenkaak gebroken is, eventueel in combinatie met tandletsel, kan de beet (occlusie) gestoord raken, waardoor goed kauwen op langer termijn in het geding kan raken (zie figuur 1, vaak voorkomende breuklijnen). De behandeling moet dan zodanig ingezet worden dat herstel van de occlusie voorop staat, om zodoende de kauwfunctie weer te herstellen. Een gebroken neus kan problemen veroorzaken bij ademhalen, indien de stand van de neus niet hersteld wordt. En een gebroken jukbeen kan leiden tot een gestoord zicht (dubbelbeelden) omdat de oogkas bij een dergelijke breuk ook betrokken is (zie figuur 2). Daarnaast kan het voorkomen dat de mondopening beperkt is, of dat een veranderd gevoel van de huid, neusvleugel, bovenlip en/of tandvlees  ontstaat. Een potentieel gevaar voor het brein ontstaat als het schedelbot ter plaatse van het voorhoofd gefractureerd (gebroken) raakt. Ook kan dit consequenties hebben voor de functie van de voorhoofdsholte.

Hierboven is alleen gesproken over de functionele problematiek die ontstaat bij aangezichtsfracturen. De esthetiek, die in het gelaat bijzonder van belang is, mag hierbij (letterlijk) niet uit het oog worden verloren. De contour van het gelaat wordt bepaald door de benige structuren (met name beide kaken en jukbeenderen), daarom is het van belang om ook om reden tijdig een juiste diagnose te stellen en behandeling in te zetten. Dit geldt ook voor de stand van één of beide ogen, een breuk van de oogkas kan de stand van het oog zodanig beïnvloeden dat er een hogere maar meestal lagere oogstand tot gevolg heeft. Afgezien van de dubbelbeelden die dit kan veroorzaken, speelt de esthetische component hier een erg grote rol. Naast het corrigeren van de gelaatscontour, ontstaat hiermee vaak ook een goede basis voor herstel van het weke delen-letsel dat  hier ‘bovenop’ gelegen is. Dit is te vergelijken met de noodzaak van een goede fundering voor een te bouwen huis.

De behandeling van aangezichtsletsel hangt af van de betrokken weefsels. In het geval van een gebroken neus is de KNO-arts meestal degene die de behandeling doet. De behandeling bestaat dan uit het terugplaatsen (repositie) van de abnormale stand van de neus, meestal gebruik makend van een tijdelijk gipskapje en neustampons. De overige aangezichtsbreuken worden in Nederland uitgevoerd door een Mond-, Kaak- & Aangezichtschirurg (MKA-chirurg. Deze behandelingen vinden meestal plaats in narcose. Indien de aangezichtsbotten dusdanig gebroken zijn dat er een veranderde stand is, moet de abnormale stand van de botdelen eerst worden hersteld en vervolgens worden gefixeerd met kleine titanium-plaatjes en -schroefjes (zie figuur 2). Soms is het nodig om schroeven of spalken in de onder- en bovenkaak aan te brengen zodat de onderkaak tijdelijk tegen de bovenkaak gefixeerd. Dan kan een breuk genezen, zonder gebruik te maken van dergelijke titanium-plaatjes en -schroefjes.