Jouw dubbelganger heeft meer gemeen dan alleen het uiterlijk

Maar feit is dat er mensen op deze planeet rondlopen die griezelig veel op elkaar lijken, zonder dat ze familie van elkaar zijn. Voor de Canadese fotograaf François Brunelle is het een uitdaging geworden om dergelijke dubbelgangers te spotten. Hij publiceerde foto’s van mensen die zoveel gelijkenis met elkaar vertonen, dat je nauwelijks kunt geloven dat ze geen familie van elkaar zijn. Uit recent onderzoek onder leiding van de Spaanse wetenschapper Manel Esteller blijft dat niet alleen het uiterlijk van dubbelgangers overeenkomt. Ook de genetische kenmerken van deze mensen blijken in grote mate met elkaar overeen te komen. Esteller publiceerde de bevindingen van zijn team in het wetenschappelijke tijdschrift Cell Reports.

Dat eeneiige tweelingen sterk op elkaar lijken, is algemeen bekend. Maar als je ooit iemand tegenkomt die net zo sterk op je lijkt, zonder dat het familie van je is, sta je toch wel even met je ogen te knipperen. Ons uiterlijk wordt door een combinatie van veel factoren bepaald en de kans dat al die factoren met elkaar overeenstemmen, lijkt nog vele malen kleiner te zijn dan het winnen van een miljoenenprijs in de loterij. Toch kunnen we bij het bekijken van de foto’s van dubbelgangers niet anders dan concluderen dat het echt mogelijk is. Tegenwoordig kunnen we dankzij geavanceerde applicaties gezichten herkennen met behulp van computers. De applicatie leest in feite de geometrie van een gezicht. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de afstand tussen de ogen, de diepte van de oogkassen, de afstand van het voorhoofd tot de kin, de vorm van de kaaklijn en de contouren van de lippen, de oren en de kin. Deze techniek wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het verlenen van toegang tot bepaalde systemen of locaties. Computers zijn dus in staat om een gezicht te identificeren of een vergelijking te maken tussen twee gezichten. Dat biedt onder meer mogelijkheden op het gebied van misdaadbestrijding. Door camera’s op strategische locaties te plaatsen, kunnen computers detecteren of er iemand in het zicht van die camera’s loopt van wie het gezicht overeenkomt met dat van een gezochte crimineel.

Terug naar het onderzoek van Manel Esteller en zijn team. Zij maakten gebruik van dezelfde computertechniek en vergeleken op die manier de foto’s van dubbelgangers met elkaar. Zo kwamen ze uiteindelijk tot een selectie van 32 paren. De overeenkomsten waren bij deze dubbelgangers zo sterk, dat ze in drie gezichtsherkenningssystemen vergelijkbaar scoorden met identieke tweelingen. De onderzoekers hebben vervolgens biologische monsters van alle betrokken personen genomen. Ook kregen deze dubbelgangers het verzoek een vragenlijst in te vullen. De vragen hadden betrekking op leefstijl en gewoonten. De onderzoekers bekeken niet alleen het genoom (de complete genetische samenstelling) van de proefpersonen, maar ook het epigenoom (het besturingssysteem van het DNA, dat genen in cellen en weefsels aan of uit kan schakelen. Dat gebeurt zowel op basis van de omgevingssituatie als door gewoontes. Verder hebben de wetenschappers ook het microbioom van de deelnemers bestudeerd. Met miljarden mensen op de wereld bestaat de mogelijkheid dat DNA-reeksen herhaald worden. Ze zijn dan weliswaar niet identiek, maar vertonen wel grote overeenkomsten met elkaar.

Fascinerend is de conclusie dat mensen met overeenkomstige uiterlijke kenmerken ook kennelijk dezelfde gewoontes en gedragingen hebben. Het gaat hierbij om fysieke kenmerken als lip- en oogkleur, heupomtrek, lengte, body-mass-index (BMI) of haarkleur. Er blijkt dus een relatie te bestaan tussen deze uiterlijke kenmerken en bepaalde fysieke kenmerken, gewoonten en gedragingen. Esteller en zijn team kwamen tot de conclusie dat mensen met sterk overeenkomstige uiterlijke kenmerken ook vaker overeenkomsten vertonen in zaken als linkshandig of rechtshandig zijn en vatbaar zijn voor verslavingen zoals roken. Ook het opleidingsniveau komt vaker overeen. Wel maken de onderzoekers een voorbehoud. Het aantal proefpersonen is zeer gering en overwegend van Europese komaf. Desondanks wordt dit onderzoek als zeer waardevol beschouwd. Vanuit forensisch oogpunt kan het baanbrekend genoemd worden, omdat het nu mogelijk zou moeten zijn om vanuit een onbekend genoom een gezicht te kunnen reconstrueren. Het omgekeerde is wellicht minstens zo interessant. Van een gezicht kun je op basis van deze onderzoeksresultaten dus ook bepaalde zaken afleiden. Zo is bijvoorbeeld denkbaar dat mensen met een bepaald soort gezicht wellicht meer of juist minder risico lopen op hart- en vaatziekten.