Stap voor stap naar betere voedingsmiddelen

Uiterlijk in 2030 moet van alle bewerkte voedingsmiddelen minstens de helft van de producten behoren tot de beste categorie. Maximaal tien procent mag nog behoren tot de slechtste categorie, als we kijken naar de hoeveelheid voedingsstoffen in het product. Hiermee zet de Rijksoverheid een belangrijke stap in het terugdringen van ongezonde eetgewoonten. De maatregel is een uitvloeisel van het Nationaal Preventieakkoord, dat zich richt op een gezonder Nederland in 2040. Het akkoord is gesloten met ruim zeventig partijen, zoals patiëntenorganisaties, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, gemeenten, sportbonden, bedrijven, fondsen, onderwijs, maatschappelijke organisaties en de Rijksoverheid.

Samenstelling verbeteren

Fabrikanten worden aangemoedigd om de samenstelling van bewerkte voedingsmiddelen stap voor stap te verbeteren. Dit kan door minder zout en/of suiker toe te voegen en/of de hoeveelheid verzadigd vet te verlagen. Ook kan de hoeveelheid vezel in producten zoals bruinbrood verhoogd worden door meer volkorenmeel te gebruiken. Fabrikanten kunnen stappen maken met zowel producten waarvan de samenstelling nog flink te verbeteren is als producten waarbij deze al gunstiger is. Hier is een methode met criteria voor bedacht.

Hoe werkt deze methode?

Producten zijn ingedeeld in productgroepen op basis van onder andere de samenstelling/receptuur, productiewijze, houdbaarheid en textuur. Voor elk product binnen een productgroep (zoals soep of koek) is gekeken naar de hoeveelheid van de voedingsstoffen. Deze gegevens zijn verzameld via de etiketten zoals te vinden in de Levensmiddelendatabank. Deze waarden bepalen per productgroep de drie grenswaarden voor zout, suiker,  en/of verzadigd vet: laag, midden, hoog. Voor vezel zijn alleen grenswaarden opgesteld voor brood (hoog, midden, laag). Naast het verbeteren van voedingsmiddelen is en blijft het belangrijk dat mensen zelf ook bewust gezonde keuzes maken. De Schijf van Vijf en een voedselkeuzelogo als de Nutri-Score kunnen daarbij helpen.

Aanpassing grenswaarden juli 2023

Naar aanleiding van de invoering van Nutri-Score en behoeften van fabrikanten en koepelorganisaties is in juli 2023 al een aantal aanpassingen doorgevoerd op de grenswaarden. Ook zijn inmiddels criteria opgesteld voor het zoutgehalte van kant-en-klaarmaaltijden. Deze criteria zijn echter ook van toepassing op producten in groothandels, die qua type veelal vergelijkbaar zijn met die in de supermarkten.

Hoe gaat het verder?

Het is de bedoeling dat steeds meer bedrijven met de Nationale Aanpak Productverbetering (NAPV) aan de slag gaan. In 2025, 2028 en 2031 geeft het RIVM een update over de voortgang. Hierbij bekijkt men of de samenstelling van voedingsmiddelen daadwerkelijk verbetert en producten verschuiven naar andere treden. Er wordt nu onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om deze gegevens te combineren met verkoopgegevens van supermarkten. Dit geeft meer zicht op de impact van productverbetering.

Samenwerking

Het RIVM stelde de methode en criteria op samen met het Voedingscentrum en de HAS Hogeschool, in opdracht van het ministerie van VWS. Daarnaast vroeg men advies over productverbetering aan experts van Wageningen Food & Biobased Research. Het RIVM blijft als onderdeel van de werkgroep Criteria en Monitoring betrokken bij bijeenkomsten met de fabrikanten. Zo blijft men goed op de hoogte van wat de aanpak in de praktijk oplevert. Ook in Europa werkt het RIVM aan productverbetering. Dat gebeurt in het  Joint Action Best-ReMap-project.