Vergoedingssysteem voor geneesmiddelen toch niet op de schop

In maart gaf de bewindsman tijdens een commissiedebat al aan bedenkingen te hebben bij het voortzetten ervan, twee maanden later liet hij de Tweede Kamer per brief weten dat hij definitief heeft besloten om af te zien van de GVS-modernisering. Het was de bedoeling geweest om met een herberekening van de vergoedingslimieten van de GVS-clusters structureel 140 miljoen euro te besparen.

Het voornemen tot modernisering van het GVS vindt zijn oorsprong in het regeerakkoord van het kabinet Rutte III. In dit regeerakkoord werd als sluitpost van een grotere taakstelling een besparing opgenomen van structureel 140 miljoen euro door middel van een aanpassing van het GVS. Aanleiding voor deze taakstelling vormde het gegeven dat de vergoedingslimieten sinds 1999 niet meer geactualiseerd zijn, waardoor de doelmatigheidsprikkel die uitgaat van de GVS-limieten in de loop der tijd minder effectief is geworden. De minister stelt nu: ,,Een herberekening kan grote impact hebben, met name voor patiënten. Dit komt doordat meer patiënten een (hogere) eigen bijdrage moeten betalen, tenzij fabrikanten hun prijzen aanpassen aan de nieuwe vergoedingslimieten. Als fabrikanten dat niet willen of kunnen doen, zouden patiënten in principe een eigen bijdrage moeten kunnen voorkomen door te wisselen naar een ander middel. De GVS-modernisering was zo opgezet dat er na de herberekening altijd een onderling vervangbaar geneesmiddel zou zijn, waarvoor geen eigen bijdrage verschuldigd is. Wisselingen kunnen soms tot problemen leiden voor de patiënt en brengen daarnaast extra werk (en dus kosten) voor apothekers en voorschrijvers met zich mee. In het worst-case scenario (waarin geen enkele fabrikant de prijzen aanpast aan de nieuwe vergoedingslimieten) kan dat gaan om forse regeldrukgevolgen, zo heb ik vorig jaar door het onderzoeksbureau SIRA Consultancy laten doorrekenen. Daarnaast geldt voor sommige patiënten dat zij om medische redenen niet kunnen wisselen naar een vervangbaar middel. Zij kunnen een bijbetaling als gevolg van een herberekening dan niet voorkomen.’’

Verzachtende maatregel niet haalbaar

In 2018 werd al bekeken of een alternatieve invulling van de taakstelling mogelijk was. De toenmalige minister Hugo de Jonge liet in januari 2020 al weten dat hij de taakstelling toch alleen kon behalen via een herberekening van de vergoedingslimieten. Hij kondigde daarbij een verzachtende maatregel aan die de GVS-modernisering aanvaardbaar zou maken. In het voorjaar van 2021 werd duidelijk dat die maatregel niet haalbaar was en heeft het demissionair kabinet besloten om verdere besluitvorming over de GVS-modernisering aan het volgende kabinet te laten. In de budgettaire bijlage van het huidige coalitieakkoord is de taakstelling verwerkt in het zogeheten basispad. Kuipers: ,,Ik heb dit als een opdracht beschouwd en uw Kamer bij brief van 19 april 2022 geïnformeerd dat ik per 1 januari 2023 uitvoering wenste te geven aan de GVS-modernisering.’’ Vijf maanden later liet de minister weten dat hij het project een jaar wilde uitstellen en van uitstel blijkt nu afstel te komen, want: ,,Het is niet mogelijk om te voldoen aan de taakstelling van 140 miljoen euro en tegelijkertijd de risico’s op beschikbaarheidsproblemen en op een hoge uitvoeringslast voor zorgverleners aanvaardbaar te maken. Ik vind het daarom onwenselijk om de modernisering van het GVS in deze vorm door te zetten.’’

Vooruitblik

Vanuit het veld zijn inmiddels verschillende suggesties gekomen om het systeem te verbeteren. Kuipers neemt die suggesties mee in het vervolgtraject. Begin 2024 komt hij met een vervolg op zijn besluit in de vorm van een toekomstvisie en een tijdspad. De minister belooft nog dit jaar te komen met meer duidelijkheid over het vervolg van de maximering van de eigen bijdrage voor geneesmiddelen, die (ook) dit jaar 250  euro per patiënt per jaar bedraagt.

Zie ook hier de link naar de kamerbrief.