Behandeling van burn-out begint met symtomen herkennen

Je reserves zijn dan opgebrand en je voelt je fysiek en mentaal uitgeput. Vaak is het ontstaan van een burn-out werk-gerelateerd. Uit cijfers van het CBS en TNO, blijkt dat jaarlijks zestien procent van de Nederlandse beroepsbevolking burn-out klachten en symptomen ervaart. Op dit moment bestaat de beroepsbevolking uit 8,3 miljoen mensen. Dit betekent dat maar liefst 1,4 miljoen werkenden te maken hebben met burn-out gerelateerde klachten. Maar de diagnose wordt ook regelmatig gesteld bij mensen met andere soorten van aanhoudende stress. Zij ondervinden bijvoorbeeld hevige spanningen bij het zorgen voor een dierbare die ernstig ziek is, bij een zware studie of bij geldproblemen. Een burn-out kan ook worden veroorzaakt door een combinatie van werk- en privéfactoren.  

Symptomen

Mensen met een burn-out omschrijven dit vaak als het voortdurend in een te hoge versnelling staan, het leeg raken van de accu of het zover uitrekken van een elastiek totdat het knapt. Het zijn vaak de harde werkers en de doorzetters die uiteindelijk vastlopen en een burn-out krijgen. Er is geen eenduidig ziekteverloop en de symptomen verschillen per persoon. Die ontstaan niet plotseling, maar geleidelijk en in een vroeg stadium zijn er vaak al signalen. Mensen met burn-out klachten zijn bijvoorbeeld steeds vaker moe, slapen slecht, piekeren veel en hebben een verminderde concentratie. Ook depersonalisatie is een van de kenmerkende symptomen. Dit is een negatieve, cynische houding richting de personen op het werk of in de naaste omgeving, verminderde persoonlijke bekwaamheid en emotionele en fysieke uitputting. Daarnaast zijn er ook pijnklachten zoals spierpijn, hoofdpijn en maagpijn. Omdat mensen met een burn-out vaak kampen met een gevoel van schaamte en falen, wachten zij met het vragen om hulp veelal pas tot dit moment. 

Verstoorde balans 

Een burn-out ontstaat door een langdurig verstoorde relatie tussen belasting en belastbaarheid. Je overbelast je lichaam en geest dus te lang en te hard. Burn-out klachten worden vaak vooral geassocieerd met werkstress. Wanneer er geen goede balans is tussen de behoeften en/of capaciteiten van de persoon enerzijds en de aard van het team en/of het werk anderzijds, kan werkstress ontstaan. Dit kan diverse oorzaken hebben, zoals: onduidelijke verantwoordelijkheden op het werk, een slechte sfeer op de werkvloer, voortdurende druk om te presteren, een slechte balans tussen werk en privé en een organisatie die niet goed aansluit op de eigenschappen van de werknemer. 

Bronnen van overbelasting

Er zijn echter ook andere bronnen van overbelasting die een burn-out kunnen veroorzaken, waaronder: sociale problemen, chronische ziekte en slechte leefomstandigheden. Ook persoonlijke eigenschappen kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een burn-out. Je loopt tevens een groter risico als je bijvoorbeeld erg perfectionistisch of sub-assertief bent. Bij de laatste eigenschap vind je de belangen van anderen belangrijker dan je eigen belangen. Dat zorgt ervoor dat je snel toegeeft aan anderen en gemakkelijk over je heen laat lopen. Het kost veel energie om die standaarden na te leven en om dergelijke eigenschappen in stand te houden. Ook een negatief zelfbeeld en onzekerheid zijn voorbeelden van risicofactoren. De duur en opeenstapeling van de belastende omstandigheden zorgen dat je opgebrand raakt. Er is meestal geen sprake van één aanwijsbare reden. 

Hulp van een psycholoog 

Om van een burn-out te kunnen herstellen, is de juiste behandeling cruciaal. Het wegnemen van de verschillende stressfactoren is niet voldoende. Voor de meeste mensen die de diagnose krijgen, is hulp van een psycholoog noodzakelijk. Daarmee is de kans op een sneller en duurzamer herstel aanzienlijk groter. De herstelperiode verschilt per persoon, maar veelal zijn mensen een jaar of langer bezig. Bij een proactieve aanpak van een burn-out herstel je meestal goed en kan het zijn dat je na enkele maanden enkele bezigheden weer voorzichtig kunt oppakken. Een psychologenpraktijk biedt in de regel uiteenlopende therapievormen aan, zoals cognitieve gedragstherapie, oplossingsgerichte therapie en mindfulness. Ook kan de psycholoog een combinatie van therapievormen gebruiken om de burn-out behandeling goed op jouw specifieke situatie en behoeften af te stemmen. Behandeling van een burn-out is dus altijd maatwerk.