RIVM:320.000 levensjaren in goede gezondheid verloren gegaan

Afgezien van het aantal coronadoden is er nog een heel andere factor die we moeten wegen om de impact van corona op onze samenleving goed in kaart te kunnen brengen. Ziekenhuizen hebben namelijk in 2020 en 2021 duizenden operaties uitgesteld omdat er onvoldoende capaciteit beschikbaar was. Alle aandacht ging uit naar de zorg voor coronapatiënten en alleen spoedeisende operaties werden uitgevoerd. Hierdoor zijn volgens het RIVM in totaal 320.000 levensjaren in goede gezondheid verloren gegaan.

Coronadoden

De term coronadoden in de aanhef van dit artikel vraag om een nadere toelichting. Lang niet altijd kan het virus namelijk als feitelijke doodsoorzaak worden aangemerkt. In sommige gevallen was er al sprake van een ernstige aandoening en zou de patiënt sowieso binnen afzienbare tijd overleden zijn. Wanneer iemand in die situatie corona krijgt en overlijdt, wordt een coronadode bij het totaal opgeteld. Immers, de patiënt had bij overlijden het coronavirus in zijn lichaam. Je kunt dan echter niet stellen dat corona de oorzaak van het overlijden is geweest.

Uitgestelde operaties

De Nederlandse ziekenhuizen voeren jaarlijks ongeveer 900.000 operaties uit die niet-spoedeisend zijn. Denk hierbij aan het behandelen van staar, het plaatsen van een knieprothese of het vervangen van een heup. Het gaat om operaties die je langer dan een maand kunt uitstellen zonder dat de patiënt erdoor in levensgevaar komt. Naar schatting zijn in 2020 en 2021 bij elkaar zo’n 305.000 operaties uitgesteld of zelfs helemaal niet doorgegaan. Mogelijk ligt het werkelijke cijfer nog wat hoger, omdat ziekenhuizen eind 2021 een inhaalslag maakten en daardoor veel uitgestelde operaties alsnog uitvoerde. Hierdoor ontstaat een beeld dat enigszins vertekend is.

Berekening

Als je weet hoeveel operaties uitgesteld zijn en hoe snel iemand gemiddeld na een bepaalde ingreep herstelt, kun je uitrekenen hoeveel levensjaren in goede gezondheid hiermee gemoeid zijn. Het gaat om het duizelingwekkende aantal van 320.000 levensjaren. Logisch, want iemand die niet geholpen wordt, blijft langer rondlopen met een bepaalde aandoening. Volgens het RIVM is het zinvol om bij het inplannen van operaties rekening te houden met de winst die zo’n operatie oplevert voor de gezondheid.

Inhalen

Niet alle uitgestelde operaties kunnen alsnog worden uitgevoerd. Voor het overgrote deel geldt echter dat dit wel mogelijk is. Maar daarmee kun je het verlies aan jaren in goede gezondheid niet compenseren. Om dat te bereiken zouden ziekenhuizen ervoor kunnen kiezen om gedurende een periode van vijf jaar steeds een aantal weken wat extra operaties uit te voeren. Het effect zal echter gering zijn. Hierbij speelt bovendien een rol of er wel voldoende zorgpersoneel beschikbaar is om deze operaties te kunnen uitvoeren.